Một bộ phim tiểu sử nhạc kịch mới, Homem com H, hiện đã có mặt trên Netflix, mang câu chuyện về một trong những nghệ sĩ có ảnh hưởng và khiêu khích nhất của Brazil, Ney Matogrosso, đến với khán giả toàn cầu. Bộ phim do Esmir Filho đạo diễn và viết kịch bản, ghi lại cuộc đời của nam ca sĩ mang tính biểu tượng, người có sự nghiệp thách thức sự đàn áp chính trị và định nghĩa lại các khái niệm về giới tính và trình diễn ở Mỹ Latinh. Phim được phát hành trên nền tảng này sau một thời gian thành công tại các rạp chiếu ở Brazil, thu hút hơn 620.000 khán giả, đạt doanh thu hơn 13 triệu R$ và trở thành một trong những bộ phim được xếp hạng cao nhất trong năm trên trang đánh giá Letterboxd. Mặc dù tựa đề chính thức của phim là một tham chiếu trực tiếp đến một trong những bài hát nổi tiếng nhất của Matogrosso, phim được phát hành quốc tế với tên gọi Dòng máu Latinh – Bản ballad của Ney Matogrosso. Tựa đề thay thế này, lấy cảm hứng từ một ca khúc nổi tiếng khác của nghệ sĩ là “Sangue Latino,” cho thấy một chiến lược tiếp thị ưu tiên chủ đề rộng lớn hơn về bản sắc chung của người Latinh cho những khán giả không quen thuộc với các sắc thái văn hóa Brazil. Tuy nhiên, tựa đề gốc, Homem com H, vẫn là trung tâm trong thông điệp của bộ phim, khi biến một thành ngữ thông thường về sự nam tính để tôn vinh một nghệ sĩ đã phá bỏ chính nó.
Bộ phim trình bày một câu chuyện về sự giải phóng được tạo nên từ sự thách thức. Phim theo chân Ney de Souza Pereira, người sau này lấy nghệ danh là Ney Matogrosso, trên hành trình qua các giai đoạn then chốt của cuộc đời. Từ tuổi thơ ở vùng trung tâm Brazil, ghi dấu bởi niềm đam mê thiên nhiên và sự áp đặt của người cha quân nhân xa cách về mặt tình cảm, câu chuyện kể lại con đường của ông qua tuổi thiếu niên và bước vào tuổi trưởng thành, nơi ông đã phá vỡ những định kiến để trở thành một thế lực văn hóa. Kịch bản, dựa trên tiểu sử Ney Matogrosso: A biografia của Julio Maria, khắc họa hình ảnh công chúng của Matogrosso như là kết quả trực tiếp từ những cuộc đấu tranh riêng tư của ông. Bản sắc nghệ thuật của ông, đặc trưng bởi sự tự do triệt để, được thể hiện không chỉ là một lựa chọn thẩm mỹ đơn thuần mà là một phản ứng cần thiết trước cả một đời đối đầu với quyền lực, một chủ đề mà đạo diễn Esmir Filho xác định là cốt lõi của câu chuyện. Chủ đề trung tâm này được khám phá thông qua các mối quan hệ quan trọng đã định hình cuộc đời ông: cuộc xung đột nền tảng với cha mình, ông Antônio; lò sáng tạo của ban nhạc đầu tiên, Secos & Molhados; và tình yêu sâu sắc cũng như mất mát trong các mối quan hệ với những nhạc sĩ khác, bao gồm biểu tượng nhạc rock Brazil Cazuza và người bạn đời Marco de Maria. Bộ phim đề cập đến cuộc khủng hoảng AIDS những năm 1980, vốn đã ảnh hưởng sâu sắc đến những người xung quanh Matogrosso, với sự tập trung đầy tôn trọng vào yếu tố con người của nỗi sợ hãi, định kiến và sự bất an mà mọi người cảm thấy, thay vì biến căn bệnh thành tâm điểm duy nhất của câu chuyện.
Ney Matogrosso ngoài đời thực là một hiện tượng văn hóa có tầm ảnh hưởng vượt xa âm nhạc. Được tạp chí Rolling Stone xếp hạng là ca sĩ vĩ đại thứ ba của Mỹ Latinh mọi thời đại, ông xuất hiện trên sân khấu Brazil vào năm 1971 với tư cách là giọng ca chính của ban nhạc glam-folk Secos & Molhados, cùng với João Ricardo và Gerson Conrad. Với chất giọng phản nam cao (countertenor) độc đáo và phong cách trình diễn lưỡng tính, ông đã trở thành một hiện tượng ngay lập tức. Nhóm đã bán được một triệu đĩa trong vòng chưa đầy hai năm, một thành tựu đáng kinh ngạc. Sau khi ban nhạc tan rã, Matogrosso bắt đầu sự nghiệp solo còn khiêu khích và thành công hơn nữa, được định hình bởi những bộ trang phục kỳ dị, lối trang điểm công phu và những vũ đạo táo bạo, uyển chuyển. Sự kết hợp giữa nghệ thuật tiên phong và thành công thương mại vang dội của ông thật đáng chú ý; ông không phải là một nghệ sĩ kén khán giả mà là một ngôi sao đại chúng đã mang những màn trình diễn phá cách, mang đậm dấu ấn queer vào nhà của hàng triệu người với các bản hit như “América do Sul” và “Bandolero”. Điều này khiến ông trở thành một nhân vật không thể bị phớt lờ, buộc cả quốc gia phải đối thoại về bản sắc và tự do.
Sự nổi tiếng của ông trùng với thời kỳ đàn áp khắc nghiệt nhất của chế độ độc tài quân sự Brazil. Ban nhạc Secos & Molhados xuất hiện ngay khi chế độ bắt đầu từ năm 1964 bước vào giai đoạn tàn bạo nhất, anos de chumbo (những năm tháng chì), sau khi Sắc lệnh Thể chế số 5 được ban hành vào năm 1968. Trong khi một số nhóm cánh tả tham gia đấu tranh vũ trang chống lại nhà nước, Matogrosso lại tiến hành một cuộc chiến khác. Cuộc nổi loạn của ông mang tính thẩm mỹ. Cơ thể, giọng hát và những màn trình diễn của ông đã trở thành những nơi chốn của sự kháng cự chính trị. Công khai linh hoạt về giới tính vào thời điểm xã hội bảo thủ cứng nhắc, ông thách thức hiện trạng bằng một phong cách phi giới tính, không theo khuôn mẫu nam tính hay nữ tính truyền thống. Tác phẩm của ông không chỉ đơn thuần là chống đối chính phủ; đó là một phong trào phản văn hóa nổi loạn chống lại các chuẩn mực xã hội rộng lớn hơn liên quan đến âm nhạc, chủ nghĩa dân tộc và chính cơ thể con người. Bằng cách đạt được mức độ nổi tiếng có thể sánh ngang với bất kỳ nghệ sĩ chính thống nào, ông đã chứng minh rằng sự phá vỡ văn hóa có thể là một công cụ mạnh mẽ chống lại chủ nghĩa độc tài, thách thức quyền lực bằng cách tái lập trình sự hiểu biết của văn hóa về bản sắc.
Tầm nhìn của đạo diễn Esmir Filho cho Dòng máu Latinh – Bản ballad của Ney Matogrosso là chuyển hóa nguồn năng lượng sống này thành ngôn ngữ điện ảnh. Bộ phim chủ ý tránh cấu trúc “tuyển tập các bản hit hay nhất” theo công thức của nhiều phim tiểu sử. Thay vào đó, nó hướng đến việc trở thành một trải nghiệm sống động, giàu cảm giác và cảm xúc, cho phép khán giả cảm nhận được tinh hoa năng lượng của Matogrosso. Đạo diễn đã tuyên bố rằng các lựa chọn thẩm mỹ của ông dựa trên “nhịp đập gợi cảm” và “khát khao” tỏa ra từ người nghệ sĩ, tạo ra một bộ phim về động lực hướng tới tự do. Hợp tác với nhà quay phim Azul Serra, Filho tạo ra một thế giới hình ảnh thân mật và giàu tính biểu tượng, đặc trưng bởi màu sắc ấm, bão hòa, việc thường xuyên sử dụng các cảnh quay cận cảnh phản ánh xung đột nội tâm của nhân vật chính, và một khái niệm thơ mộng lặp đi lặp lại về “tính thú”. Thiết kế âm thanh của phim cũng đầy cuốn hút, đan xen một danh sách 17 bài hát không chỉ để minh họa mà còn đóng vai trò như những cột mốc cho sự chuyển biến nội tâm của nhân vật. Các tác phẩm kinh điển như “Sangue Latino,” “Rosa de Hiroshima,” và “Homem com H” mang trọng lượng cảm xúc và tự sự đáng kể, củng cố hành trình tự kiến tạo bản thân của người nghệ sĩ. Mục tiêu đã nêu của đạo diễn là tạo ra một trải nghiệm được thưởng thức tốt nhất tại rạp chiếu phim, nơi sự phong phú về hình ảnh và âm thanh của nó có thể được cảm nhận trọn vẹn.
Trái tim của bộ phim là màn trình diễn được ca ngợi rộng rãi của nam diễn viên Jesuíta Barbosa. Các nhà phê bình đã tán dương Barbosa vì “sự khắc họa nhân vật hoàn hảo và công phu hình thể ấn tượng,” nắm bắt được phong thái và thần thái của Matogrosso với độ chính xác đáng kinh ngạc. Diễn xuất của anh được mô tả không phải là một sự diễn giải mà là một hình thức nhập vai, một sự “nhập hồn” hay “lên đồng” nơi anh hoàn toàn hóa thân vào tinh thần của người nghệ sĩ. Màn trình diễn này được ghi nhận vì sự cân bằng hiếm có giữa vẻ sôi nổi trên sân khấu và sự mong manh, trần trụi ngoài đời. Một lựa chọn nghệ thuật quan trọng đã được đưa ra đối với các phân đoạn âm nhạc: Barbosa thể hiện phần hình thể của các màn trình diễn, nhưng giọng hát được nghe lại là của chính Ney Matogrosso, sử dụng các bản thu âm gốc. Quyết định này tạo ra một sự đối ngẫu mạnh mẽ, tránh được sai lầm phổ biến của việc một diễn viên cố gắng bắt chước một giọng hát huyền thoại. Khán giả thấy được cuộc đấu tranh về cảm xúc và thể chất của nhân vật thông qua diễn xuất của Barbosa trong khi nghe được sức mạnh chân thực, siêu việt trong nghệ thuật của Matogrosso. Điều này tách biệt con người trần thế khỏi giọng hát bất tử của ông, tạo ra một trải nghiệm đa tầng vừa là một bộ phim tâm lý con người hấp dẫn vừa là một lễ kỷ niệm âm nhạc đích thực.
Tựa đề gốc của bộ phim tự nó đã là một hành động mỉa mai sâu sắc và là chìa khóa cho chủ đề trung tâm của nó. Ở Brazil, “homem com H” (đàn ông với chữ H viết hoa) là một cách nói thông tục chỉ một người đàn ông thể hiện sự nam tính và lòng dũng cảm truyền thống, không khoan nhượng. Bài hát cùng tên sử dụng hình ảnh từ văn hóa dân gian Brazil, như rắn và người sói, để gợi lên những thử thách của chủ nghĩa nam nhi. Bằng cách đặt tên một bộ phim về một nghệ sĩ đã dành cả cuộc đời mình để phá bỏ chính khái niệm đó bằng cụm từ này, các nhà làm phim đã đưa ra một thách thức. Tựa đề buộc khán giả phải dung hòa thuật ngữ này với thực tế linh hoạt, lưỡng tính, và queer của chủ thể. Đó là một sự chiếm dụng lại ngôn ngữ của các chuẩn mực gia trưởng để tôn vinh một hình tượng của sự giải phóng. Như đạo diễn Esmir Filho đã lưu ý, Matogrosso đã “đảo lộn vũ đạo của sự nam tính,” chứng minh rằng có thể làm một người đàn ông với bất kỳ chữ cái nào, không chỉ là chữ cái do xã hội quy định. Bộ phim lập luận rằng Matogrosso chính là “Người đàn ông với chữ H” tối thượng chính vì ông đã có can đảm từ chối mọi định nghĩa được áp đặt, chứng tỏ rằng sức mạnh thực sự nằm ở sự chân thật, không phải sự tuân thủ. Dòng máu Latinh – Bản ballad của Ney Matogrosso không chỉ là một bộ phim tiểu sử; nó là một tuyên ngôn thẩm mỹ và chính trị, một bộ phim hiểu rằng nghệ thuật là một hành động của sự bất tuân và không có nhãn hiệu nào có thể chứa đựng một nghệ sĩ độc đáo như Ney Matogrosso.
Bộ phim đã ra mắt tại các rạp ở Brazil vào ngày 1 tháng 5 năm 2025. Buổi công chiếu toàn cầu của phim diễn ra trong lễ bế mạc Liên hoan phim Brazil tại Paris lần thứ 27 vào ngày 6 tháng 5 năm 2025. Phim được phát hành toàn cầu trên Netflix vào ngày 17 tháng 6 năm 2025.
