David Zwirner giới thiệu một tuyển chọn cô đọng các bức sơn dầu và tác phẩm trên giấy của Joan Mitchell, ghi lại một chặng ngắn nhưng có tính định hình trong thực hành của bà. Quy tụ từ các khoản cho mượn công và tư cùng bộ sưu tập của Joan Mitchell Foundation, trưng bày hướng vào giai đoạn năm năm khi Mitchell nới lỏng “giàn giáo” cấu trúc của những bố cục đầu tay và chuyển sang sắp đặt giàu tính khám phá hơn. Triển lãm do Sarah Roberts, Giám đốc cao cấp phụ trách công tác giám tuyển tại Joan Mitchell Foundation, đảm trách.
Đóng vai trò bản lề giữa các định dạng gắn với phong cảnh và thứ “kiến trúc” hội họa về sau, những tác phẩm của giai đoạn này thường xoay quanh một lõi đặc, xoáy — chủ đạo là các lớp xanh lam và xanh lục — nổi bật trên những màn sương màu mỏng. Độ căng giữa nén chặt và mở thoáng trở thành nguyên tắc tổ chức, khi chiều sâu sắc độ và sự hỗn độn của cử chỉ bút lông cùng chia sẻ một trường hình ảnh.
Cuộc sống xưởng vẽ tại Paris trùng khớp với những chuyến lưu trú dài ngày bên Côte d’Azur cùng họa sĩ Jean Paul Riopelle. Thời gian trên mặt nước — có giai đoạn sống trên thuyền buồm và dõi theo đường chân trời luôn đổi thay — thấm vào tranh theo cách gián tiếp. Thay vì miêu tả cảnh quan cụ thể, Mitchell tái cấu trúc cảm giác lóa sáng, khoảng cách và những vết gãy của bờ biển thành một ngữ vựng gồm các “chòm sao” trung tâm và những nhát bút bị ngắt quãng. Đường chân trời lùi lại như giàn chống; bầu không khí trở thành cấu trúc.
Giới phê bình đương thời ghi nhận sự chuyển hướng này, mô tả các bức toan như những thiền định về mảnh vỡ phong cảnh và không khí — một cách đọc phù hợp với trọng tâm của triển lãm đặt vào quá trình hơn là đề tài. Khối màu, nhịp tăng tốc của nhát cọ và khoảng nghỉ giữa chúng gánh phần tải cảm xúc, đẩy lùi mọi tọa độ đơn nhất hay mạch tự sự tuyến tính.
Phát biểu của chính Mitchell cung cấp một chìa khóa ngắn gọn: bà tìm kiếm điều không thể diễn đạt bằng lời — “định nghĩa một cảm xúc”. Triển lãm coi đó là trục tư tưởng. Các lớp sơn chồng lên, bị xóa mờ rồi lại khẳng định; những sắc đỏ và tím ẩn hiện xuyên qua các dải xanh chủ đạo, thử thách độ ổn định của hình ảnh và định vị ký ức như một âm nền bền bỉ hơn là một chủ đề minh họa.
Cách dàn dựng làm rõ sự đan xen giữa dịch chuyển cấu trúc và kỹ thuật. Những đường cọ dài, đàn hồi cắt qua các vùng được chà xát; các cụm nhát bút giàu tiết tấu gặp gỡ những cú “quét” rộng. Bố cục hướng về trung tâm mà không nhượng bộ một điểm nhìn đơn lẻ, duy trì thế cân bằng vận hành giữa bồn chồn và trật tự. “Khí hậu nội tại” của tranh — những luồng gió, quãng dừng, khoảng bừng sáng bất chợt — vận hành như một nguyên tắc làm việc chứ không chỉ là ẩn dụ.
Bằng việc giới hạn khung nhìn vào giai đoạn 1960–1965, trưng bày cô lập thời điểm Mitchell rời phong cảnh như một chủ đề, song vẫn giữ các bầu khí và độ dài thời gian của nó như lực cấu trúc. Từ đó hình thành một lập luận súc tích — có thể đọc ngay trên bề mặt tác phẩm — về cách cảm giác, ký ức và phương pháp hội tụ để tái định hướng tư duy hội họa của bà.
Địa điểm và thời gian: David Zwirner, 537 West 20th Street, New York — “To define a feeling: Joan Mitchell, 1960–1965”, giám tuyển: Sarah Roberts. Thời gian trưng bày: 6 tháng 11 đến 13 tháng 12 năm 2025.
